Χειρουργική Αντιμετώπιση του Καρκίνου του Παχέος Εντέρου
Όσο μεγαλύτερη είναι η ανάπτυξη μιας χώρας, τόσο αυξάνονται τα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.
Η μελέτη αποκαλύπτει ότι στις χώρες που έχουν υψηλό Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI) του ΟΗΕ, ο αριθμός των νέων περιστατικών της νόσου είναι κατά μέσο όρο εξαπλάσιος σε σχέση με τις χώρες με χαμηλό Δείκτη Ανάπτυξης.
Παγκοσμίως, παρατηρείται μια μεγάλη «ψαλίδα», καθώς σε μερικές χώρες (Ευρώπη, ΗΠΑ) οι θάνατοι από την ασθένεια είναι έως δεκαπλάσιοι σε σχέση με άλλες χώρες (π.χ. τις αφρικανικές).
Ο καρκίνος του εντέρου είναι η τρίτη συχνότερη μορφή καρκίνου και η τέταρτη σε θνησιμότητα διεθνώς.
Τα νέα περιστατικά που διαγιγνώσκονται ετησίως, πλησιάζουν τα 1,5 εκατομμύρια, ενώ οι θάνατοι τους 700.000.
Έως το 2030 αναμένεται τα νέα περιστατικά να αυξηθούν κατά περίπου 60% και να φθάσουν τα 2,2 εκατομμύρια, ενώ οι θάνατοι το 1,1 εκατομμύριο.
Τα νέα περιστατικά στις γυναίκες είναι περίπου 25% λιγότερα σε σχέση με τους άνδρες.
Τα υψηλότερα ποσοστά της νόσου καταγράφονται στη Σλοβακία (62 ανά 100.000 κατοίκους) και στην Ουγγαρία (59 /100.000), ενώ τα μικρότερα στην υποσαχάρια Αφρική (1,5 ανά 100.000).
Η οικονομική ανάπτυξη και η υιοθέτηση του δυτικού τρόπου ζωής φαίνεται να ευνοεί την εξάπλωση της ασθένειας.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι οι αναδυόμενες οικονομίες θα εμφανίσουν αυξημένα ποσοστά καρκίνου του εντέρου κατά τα επόμενα χρόνια.
Το 90% των περιπτώσεων του καρκίνου του παχέος εντέρου παρουσιάζονται σε ηλικίες άνω των 50 χρόνων και συχνότερα σε άνδρες.
Στις ανεπτυγμένες χώρες, ο κίνδυνος ενός ενήλικα να αναπτύξει καρκίνο του παχέος εντέρου είναι 6% ή 1 στους 18!
- Ηλικία
Η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παχέος εντέρου είναι άνω των 50 ετών.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να εμφανιστεί ωστόσο και σε νεότερους ανθρώπους, αλλά αυτό δε συμβαίνει συχνά.
- Η φυλή
Οι Αφρο-Αμερικανοί έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου από ό, τι άτομα που ανήκουν σε άλλες φυλές.
- Ιστορικό
Άτομα τα οποία ανήκουν σε οικογένειες με κληρονομική προδιάθεση για καρκίνο του παχέος εντέρου (οικογενής πολυποδίαση, σύνδρομο του κληρονομικού καρκίνου του παχέος εντέρου), αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου στο μέλλον.
Άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα σε κολονοσκόπηση, ανεξάρτητα από την ηλικία τους.
- Φλεγμονώδεις εντερικές συνθήκες
Οι χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις του παχέος εντέρου, όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn.
- Κληρονομικά σύνδρομα του παχέος εντέρου
Τα γενετικά σύνδρομα που πέρασαν από γενιά σε γενιά στην οικογένειάς, μπορεί να αυξήσουν επίσης τις πιθανότητες εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Εάν περισσότερα από ένα μέλος της οικογένειας πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου ή του καρκίνου του ορθού, ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος.
- Διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες και υψηλή σε λιπαρά
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο καρκίνος του ορθού μπορεί να σχετίζεται με μια δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες και υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και θερμίδες.
- Ο καθιστικός τρόπος ζωής
Η τακτική σωματική δραστηριότητα μπορεί να έχει ακόμη και «αντικαρκινική» δράση.
- Διαβήτης
Οι άνθρωποι με διαβήτη και αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Παχυσαρκία
Οι άνθρωποι που είναι παχύσαρκοι έχουν όχι μόνο περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη νόσο αλλά και να πεθάνουν από καρκίνο του παχέος εντέρου σε σύγκριση με άτομα που θεωρείται ότι διατηρούν ένα φυσιολογικό βάρος.
- Το κάπνισμα και το αλκοόλ
Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου περιλαμβάνουν:
- Ανεξήγητη αλλαγή στις συνήθεις κινήσεις του εντέρου, συμπεριλαμβανομένης συχνής διάρροιας, δυσκοιλιότητας ή της αλλαγής στη σύσταση των κοπράνων.
- Αιμορραγία από το ορθό ή αίμα στα κόπρανα.
- Επίμονη κοιλιακή δυσφορία, όπως κράμπες, αέρια ή πόνος.
- Αίσθηση ατελούς αφόδευσης.
- Αδυναμία ή κόπωση Ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Πολλοί άνθρωποι με καρκίνο του παχέος εντέρου δεν βιώνουν καθόλου συμπτώματα στα πρώιμα στάδια της νόσου. Όταν εμφανιστούν τα συμπτώματα, είναι πιθανό να ποικίλλουν, ανάλογα με το μέγεθος του καρκίνου και τη θέση του στο παχύ έντερο.
Πολύ σημαντικό στοιχείο της έγκαιρης διάγνωσης αλλά και της επιτυχούς αντιμετώπισης αυτού του καρκίνου είναι η προληπτική κολονοσκόπηση, δηλαδή η κολονοσκόπηση προτού εμφανιστούν συμπτώματα από το παχύ έντερο.
Η διάγνωση τίθεται με την ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου (κολονοσκόπηση, ορθοσκόπηση), βαριούχο υποκλυσμό «διπλής αντιθέσεως», αξονική τομογραφία κοιλίας, μαγνητική τομογραφία κοιλίας, και επιβεβαιώνεται με την ιστολογική εξέταση δειγμάτων του όγκου που λαμβάνονται μέσω των ενδοσκοπίων.
Μεγάλο ρόλο παίζουν, η παρουσία αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα, η σιδηροπενική αναιμία και η μεγάλη αύξηση της τιμής των καρκινικών δεικτών (CEA, CA 19-9).
Με τον όρο προκαρκινικές καταστάσεις εννοούμε παθήσεις του παχέος εντέρου οι οποίες προδιαθέτουν το συγκεκριμένο άτομο στο οποίο υπάρχουν να αναπτύξει στο μέλλον καρκίνο παχέος εντέρου.
Τέτοιες καταστάσεις είναι οι πολύποδες του παχέος εντέρου, η ελκώδης κολίτις και η νόσος του Crohn και το σύνδρομο οικογενούς καρκίνου του παχέος εντέρου.
Βασικοί τύποι καρκίνου του παχέος εντέρου
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου στη μεγάλη του πλειονότητα αναπτύσσεται σε έδαφος προϋπαρχόντων πολυπόδων.
Αυτός ο τύπος ονομάζεται σποραδικός.
Υπάρχουν καρκίνοι του παχέος εντέρου που ονομάζονται κληρονομικοί δηλαδή αναπτύσσονται σε ασθενείς με κληρονομικά σύνδρομα καρκίνου όπως ο οικογενής καρκίνος παχέος εντέρου και το σύνδρομο του οικογενούς μη πολυποδιασικού καρκίνου του παχέος εντέρου.
Υπάρχει ο καρκίνος του παχέος εντέρου που αναπτύσσεται σε έδαφος ελκώδους κολίτιδος και νόσου του Crohn.
Υπάρχουν και άλλοι –πολύ σπανιότεροι- τύποι καρκίνου που αναπτύσσονται στο παχύ έντερο, όπως μεταστατικοί από άλλα όργανα, ή καρκίνοι με άλλον ιστολογικό τύπο.
Ο εντοπισμός της έκτασης της εξάπλωσης του καρκίνου ονομάζεται “σταδιοποίηση”. Η σταδιοποίηση βοηθά τον γιατρό σας να συστήσει την καλύτερη θεραπευτική αγωγή. Οι γιατροί έχουν την δυνατότητα να υπολογίσουν το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η ασθένεια του ασθενη. Εφόσον έχει ληφθεί βιοψία ο γιατρός σας μπορεί να περιγράψει το ακριβές στάδιο.
Οι γιατροί χρησιμοποιούν από κοινού ένα διεθνές σύστημα σταδιοποίησης που ονομάζεται TNM:
- T — αναφέρεται στο μέγεθος του όγκου
- N — δηλώνει αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες
- M — δηλώνει αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος (μεταστάσεις).
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου επιτυγχάνεται με:
- Χειρουργική θεραπεία: είναι η θεραπεία εκλογής όταν ο καρκίνος είναι χειρουργήσιμος και ο ασθενής μπορεί να χειρουργηθεί.
- Χημειοθεραπεία
- Ακτινοθεραπεία
- Συνδυασμοί των παραπάνω
Η θεραπεία του καρκίνου που εντοπίζεται στο αριστερό κόλον έγκειται στην χειρουργική αφαίρεση του όγκου και των λεμφαδένων που αντιστοιχούν σε αυτή την ανατομική περιοχή.
Ακολούθως, αποκαθίσταται η συνέχεια του γαστρεντερικού σωλήνα με την ένωση των τμημάτων του εντέρου που έχουν απομείνει.
Η ορθή ογκολογική χειρουργική αντιμετώπιση στοχεύει στην αφαίρεση του όγκου σε ασφαλή υγιή όρια.
Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου μπορεί να γίνει είτε με ανοικτό χειρουργείο είτε λαπαροσκοπικά.
Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι επεμβάσεις γίνονται Λαπαροσκοπικά ή Ρομποτικά και προσφέρουν στον ασθενή τα μέγιστα ποσοστά ίασης.
Με τις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους, ο ασθενής πλέον έχει ελάχιστο πόνο μετεγχειρητικά, επιστρέφει στις καθημερινές του δραστηριότητες και στην δουλειά του πιο γρήγορα, έχει και πολύ μικρότερες τομές και πολύ λιγότερο ποσοστό επιπλοκών των τραυμάτων του όπως μετεγχειρητικές κήλες.
Σε σπάνιες περιπτώσεις κληρονομικών συνδρόμων, όπως η οικογενής πολυποδίαση ή η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, όπως η ελκώδης κολίτιδα, ο γιατρός μπορεί να συστήσει την αφαίρεση ολόκληρου του παχέος εντέρου και του ορθού, προκειμένου να προληφθεί περαιτέρω εξέλιξη του καρκίνου.
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία.
Έτσι και στην περίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, υπάρχουν διάφορες επιλογές, η καθεμία με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της.
Οι εξετάσεις για την διάγνωση του καρκίνου του εντέρου περιλαμβάνουν:
- σωματική εξέταση από τον γιατρό σας,
- εξετάσεις αίματος,
- τεστ αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα,
- κολονοσκόπηση ή εικονική κολονοσκόπηση κλύσμα βαρίου (ένα είδος ακτινογραφίας),
- αξονική τομογραφία,
- μαγνητική τομογραφία
Ο ρόλος της διατροφής
Οι διατροφικές συνήθειες αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους περιβαλλοντικούς παράγοντες, που εμπλέκονται στην καρκινογένεση του παχέος εντέρου.
Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος και ενδεχομένως ζωικού λίπους φαίνεται επίσης ότι σχετίζονται με την εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Αντίθετα, τα πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα έλαια (ιχθυέλαια) καθώς και το ελαιόλαδο ασκούν προστατευτική δράση όπως και το ασβέστιο, το σελήνιο και η βιταμίνη D.
Σωματική άσκηση
Η απουσία σωματικής άσκησης προδιαθέτει σε ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου.
Επομένως η υιοθέτηση συστηματικής σωματικής άσκησης (π.χ. βάδισμα μισής ώρας ημερησίως) αποτελεί ένα πολύ ικανοποιητικό τρόπο πρόληψης.
Κάπνισμα
Οι καπνιστές φαίνεται να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Ο κίνδυνος αυτός εξαρτάται από τη διάρκεια και την ποσότητα του καπνίσματος ενώ φαίνεται να ελαττώνεται με την διακοπή του καπνίσματος.