Παθήσεις πρωκτού και ορθού
Οι παθήσεις πρωκτού και ορθού χαρακτηρίζονται όλες οι ασθένειες που επηρεάζουν την περιοχή μεταξύ του πρωκτού, δηλ. το άνοιγμα του ορθού από όπου αποβάλλονται τα περιττώματα από το ανθρώπινο σώμα, και του τελευταίου τμήματος του παχέος εντέρου μεταξύ του σιγμοειδούς κόλου και του πρωκτού.
Ένας μεγάλος αριθμός ασθενειών υπάγεται στις παθήσεις πρωκτού και ορθού και παρουσιάζουν διαφορετικά αίτια, συμπτώματα και επίπεδα σοβαρότητας.
Οι διαταραχές της ορθοπρωκτικής λειτουργίας, παρότι δεν είναι απειλητικές για τη ζωή, δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στους ασθενείς και στην ποιότητα της ζωής τους.
Γι’ αυτό και τις τελευταίες δεκαετίες η ιατρική αντιμετώπιση γύρω από τις παθήσεις πρωκτού και ορθού έχει εξελιχθεί προκειμένου να κατανοήσουμε και να θεραπεύσουμε με μεγαλύτερη με επιτυχία τους πάσχοντες.
Οι παθήσεις πρωκτού και του ορθού είναι οι εξής:
- Πολύποδες
- Πρόπτωση ορθού
- Νεοπλασίες
- Πρωκτική ραγάδα
- Αποστήματα
- Συρίγγια
- Αιμορροΐδες
- Κύστη κόκκυγος

Oι πρωκτικές θηλές είναι πρoεκβoλές τoυ επιθηλίoυ στo άνω άκρο τoυ πρωκτικoύ σωλήνα, στη δερματoβλεννoγόνια συμβoλή.
Συνήθως είναι μικρές και δεν πρoκαλoύν συμπτώματα, εκτός αν μεγαλώσoυν πoλύ ή αν φλεγμαίνoυν.
Oι υπερτρoφικές πρωκτικές θηλές εκδηλώνoνται με πρωκτική δυσφoρία, κνησμό, αίσθημα καύσoυ και μερικές φoρές πόνo, πoυ γίνεται εντoνότερoς κατά τις κινήσεις τoυ εντέρoυ.
Αν και oι υπερτρoφικές πρωκτικές θηλές μπoρεί να ψηλαφηθoύν, εντoπίζoνται πιo εύκoλα με την πρωκτoσκόπηση. Διαφoρική διάγνωση πρέπει να γίνει από τoυς πoλύπoδες oι oπoίoι καλύπτoνται από βλεννoγόνo, μπoρεί να αιμoρραγήσoυν και είναι ανώδυνoι, ενώ oι υπερτρoφικές πρωκτικές θηλές καλύπτoνται από δέρμα, δεν αιμoρραγoύν, μπoρεί να είναι επώδυνες και να πρoβάλλoυν από την πρωκτική σχισμή.
Η θεραπεία τoυς συνίσταται στην εκτoμή τoυς.

Χαρακτηρίζεται από την πρόπτωση τoυ oρθoύ από τo δακτύλιo – οδοντωτή γραμμή του πρωκτού.
Αρχικά παρoυσιάζεται μόνo κατά την αφόδευση και αφoρά κυρίως στo βλεννoγόνo τoυ oρθoπρωκτικoύ σωλήνα (μερική πρόπτωση).
Βαθμιαία, και όσo εξελίσσεται η νόσoς, η πρόπτωση εμφανίζεται με τo βήχα, μετά από άρση βάρoυς, ύστερα από απλή βάδιση, oπότε αφoρά oλόκληρo τo τoίχωμα τoυ εντέρoυ (oλική πρόπτωση).

Η πάθηση είναι πιo συχνή στα μικρά παιδιά και στις ηλικιωμένες γυναίκες, στις oπoίες συνυπάρχει συνήθως χάλαση των σφιγκτήρων.
Συμπτώματα της πρόπτωσης τoυ oρθoύ είναι o ήπιoς πόνoς στo oρθό και τoν πρωκτό, η δυσφoρία στη διάρκεια της αφόδευσης, η δυσχέρεια στην έναρξη της αφόδευσης και τo αίσθημα ατελoύς κένωσης.
Στα πρoχωρημένα στάδια της πρόπτωσης εμφανίζεται ακράτεια κoπράνων ή/ και oύρων.
Η πρωκτoσκόπηση θα βoηθήσει στη διάγνωση της μερικής πρόπτωσης.
Oι επιπλoκές της πρόπτωσης τoυ oρθoύ είναι σoβαρές και συνίσταται η θεραπεία με χειρουργική επέμβαση.
Ο καρκίνος του πρωκτού είναι μια από τις σπάνιες παθήσεις πρωκτού και ορθού. Εκδηλώνεται συνήθως στο πρωκτικό κανάλι από το οποίο κατά την αφόδευση οδεύουν τα κόπρανα από το ορθό έντερο προς τα έξω.
Η έγκαιρη διάγνωση που είναι δυνατή στον καρκίνο του πρωκτού επιτρέπει την επιτυχία της θεραπείας και την ίαση.
Οι μεταστάσεις του καρκίνου αυτού είναι σπάνιες και συμβαίνουν μόνο στο 15% των ασθενών, συνήθως στους πνεύμονες και στο συκώτι.
Τα νεοπλάσματα της περιοχής διακρίνoνται σε καλοήθη (συνήθως πολύποδες) και κακοήθη.

Τα συμπτώματα που προκαλούν οι πολύποδες είναι εμφάνιση αίματος ή βλέννης στα κόπρανα και διάρροιες.
Αν οι πολύποδες παραμείνουν, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος εξαλλαγής τους, δηλ. μετάπτωσης σε κακοήθη νεοπλάσματα.
Γι’ αυτόν τον λόγο η πρόληψη των νεοπλασμάτων της περιοχής αποσκοπεί στην διάγνωση των πολυπόδων και σε πλήρη αφαίρεση των με ενδοσκοπική μέθοδο, χωρίς χειρουργική τομή.
Τα κακοήθη νεοπλάσματα του ορθού αλλά και ολόκληρου του παχέος εντέρου εκδηλώνονται με απώλεια αίματος, αποβολή βλέννης, αλλαγή στην συνήθεια των κενώσεων, φουσκώματα (ατελής ειλεός), αίσθηση ατελούς κένωσης και πόνο.
Τα άτομα με υψηλό κίνδυνο για να εμφανίσουν κακοήθη νεοπλάσματα του παχέος εντέρου είναι οι παρακάτω κατηγορίες:
- Ατομικό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Αδενώματα παχέος εντέρου.
- Κληρονομούμενα γενετικά σύνδρομα.
- Ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του παχέος εντέρου (ελκώδης κολίτιδα και νόσος του Crohn).
Είναι μία γραμμοειδής λύση της συνέχειας του επιθηλίου στο κατώτερο τριτημόριο του πρωκτικού σωλήνα.
Με κύριο σύμπτωμα τον έντονο πόνο κατά την κένωση και αμέσως μετά από αυτήν.
Εμφανίζεται με την ίδια συχνότητα και στα δύο φύλα.
Η οξεία ραγάδα χαρακτηρίζεται από έντονη συμπτωματολογία που διαρκεί έως ένα μήνα και συνήθως η ραγάδα είναι αβαθής και για αυτό η αντιμετώπιση είναι κυρίως συντηρητική με υπακτικά, αναλγητικά ή ακόμη και με υαλουρονικό οξύ και Botox.

Στην χρόνια ραγάδα η συμπτωματολογία έχει διάρκεια μεγαλύτερη από ένα μήνα, όπου η λύση του επιθηλίου είναι πιο βαθιά.
Διακρίνεται σε πρωτοπαθή όταν εμφανίζεται σε υγιή πρωκτικό σωλήνα και σε δευτεροπαθή πιο σπάνια, όπου εμφανίζεται σε Νόσο Crohn, σύφιλη, λευχαιμία κ.α.
Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι πιο αποτελεσματική και αυτό πάντα με την βοήθεια της τεχνολογίας όπως η χρήση του R/F ή του LASER.
Οι παρακάτω αιτίες μπορούν να προκαλέσουν μια ραγάδα στον πρωκτό:
- Συσχετισμός με τραύμα
- Αφόδευση σκληρών κοπράνων
- Παρατεταμένη διάρροια
- Προηγούμενη εγχείρηση στο ορθό
- Σπασμός του εσωτερικού σφιγκτήρα του ορθού
Η ύπαρξη χρόνιας ραγάδας οφείλεται σε:
- Εξέλκωση
- Υπετροφική πρωκτική θηλή
Τα συμπτώματα που ακολουθούν την πρωκτική ραγάδα είναι ο πόνος, ο αίμα στα κόπρανα και η δυσκοιλιότητα.
Με την κλινική εξέταση μπορούμε να έχουμε μια εικόνα, αλλά μια πιο λεπτομερής εξέταση, όπως αυτή της πρωκτοσκόπησης θα μας δώσει μια καλύτερη εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει.
Η πλευρική θέση μιας ραγάδας μπορεί να δηλώνει την ύπαρξη:
- Ασθένεια του Crohn
- HIV
- Σύφιλης
- Φυματίωση
- Κυτταρομεγαλοϊό
Θεραπεία μπορεί να γίνει με διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα όπως:
- Ζεστά μπάνια
- Μαλακτικά κοπράνων
- Χρήση αναλγητικών αλοιφών
- Χειρουργική θεραπεία, ανοικτής ή κλειστής τεχνικής, με έσω πλάγια σφιγκτηροτομή.
Είναι μια οξεία λοίμωξη με συλλογή πύου, που προκαλεί έντονο πόνο στην περιοχή γύρο από τον πρωκτό. Η λοίμωξη ξεκινά από μία κρύπτη που βρίσκεται μέσα στο βλεννογόνο του πρωκτού στην περιοχή της οδοντωτής γραμμής.
Το απόστημα είναι αποτέλεσμα μικροβιακής λοιμώξεως και απαιτεί άμεση χειρουργική αντιμετώπιση με ευρεία παροχέτευση στο σημείο κλιδασμού.
Μετά την χειρουργική αντιμετώπιση το τραύμα επουλώνεται και αλλά η εξέλιξη σε περιεδρικό συρίγγιο είναι αρκετά πιθανή.

Η ύπαρξη ψηλαφητού όζου, ο πυρετός, ο έντονος πόνος στον ορθό , η κατακράτηση ούρων και η σήψης οδηγούν στην κλινική διάγνωση.
Με απεικονιστικές εξετάσεις όπως η μαγνητική και η αξονική τομογραφία, έχουμε ακριβή παρουσία ευρημάτων.
Προτεινόμενη θεραπεία είναι η διάνοιξη και παροχέτευση του αποστήματος
(με πιθανότητες 50% θεραπείας και 50% ανάπτυξη επίμονου συριγγίου στον ορθό).
Τα αντιβιοτικά από μόνα τους δεν έχουν αποτέλεσμα.
Ενα περιεδρικό απόστημα που έχει εξελιχθεί σε μία χρόνια κατάσταση οδηγείται στην δημιουργία ενός περιεδρικό συριγγίου, δηλαδή μια επικοινωνία ( μια σήραγγα) του πρωκτού με το δέρμα.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εκροή πύου από το εξωτερικό δερματικό στόμιο.
Στην πλειονότητα τους, τα περιεδρικά συρίγγια είναι απλά, όσο αφορά την θέση και την πορεία τους, σε επιπλεγμένες όμως περιπτώσεις υπάρχει δυσχέρεια στην αναγνώριση της πορεία του συριγγίου.
Σε αυτές της περιπτώσεις ο προεγχειριτικός έλεγχος με Μαγνητική Τομογραφία εντοπίζει την πορεία και χαρτογραφεί την χειρουργική προσπέλαση.

Η θεραπεία είναι χειρουργική όπου και απαιτείται η αφαίρεση του συραγγώδους πόρου, αμιγώς, από το έσω έως το έξω στόμιο, με ιδιαίτερη προσοχή για την διαφύλαξη των μυών του σφιγκτήρα.
Το συρίγγιο στο ορθό μπορεί να είναι αποτέλεσμα:
- Τραύματος
- Νόσου Crohn
- Κακοήθειας
- Ακτινοβολίας
- Ασυνήθιστων λοιμώξειων όπως: Φυματίωση, Χλαμύδια, Actinomicosis
Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει: αφαίρεση του συριγγίου, Σφιγκτηροτομή, Τοποθέτηση Seton
Οι αιμορροΐδες είναι ένα φυσικό κομμάτι της ανατομίας του ορθοπρωκτού.
Οι αιμορροΐδες αυξάνονται από:
- Την ενδοκοιλίακη πίεση
- Την παχυσαρκία
- Την εγκυμοσύνη
- Την ορθοστασία και
- Την προσπάθεια ή πίεση κατά την αφόδευση

Οι εξωτερικές αιμορροΐδες βρίσκονται περιφερικά της οδοντωτής γραμμής και καλύπτονται με πρωκτόδερμα.
Σε περίπτωση ερεθισμού των εξωτερικών αιμορροΐδων υπάρχει θρόμβωση.
Οι εσωτερικές αιμορροΐδες βρίσκονται πλησίον της οδοντωτής γραμμής και καλύπτονται με ορθοπρωκτικό βλενογόνο.
Σε περίπτωση ερεθισμού υπάρχει αιμορραγία και πρόπτωση.
Στις εσωτερικές αιμορροΐδες με βάση των βαθμό πρόπτωσης έχουμε τα εξής στάδια:
- 1ο – Χωρίς πρόπτωση
- 2ο – Πρόπτωση αλλά ανατάσσεται αυτόματα
- 3ο – Πρόπτωση η οποία ανατάσσεται μόνο με χειρισμούς
- 4ο – Δεν μπορεί να αναταχθεί και τίθεται ρίσκο στραγγαλισμού
Στις εξωτερικές αιμορροΐδες έχουμε έντονο πόνο και αιμορραγία.
Ο χειρουργός θα εξετάσει τον πρωκτό και το ορθό έντερο για να καθορίσει αν ένα άτομο έχει αιμορροΐδες.
Για καλύτερη εκτίμηση μπορεί να γίνουν κάποιες εξετάσεις όπως:
- Κολονοσκόπηση
- Σιγμοειδοσκόπηση
- Βαριούχος υποκλυσμός
Μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες μπορεί να κάνει τα κόπρανα πιο μαλακά ώστε να είναι πιο εύκολο να κινηθούν μέσα στο έντερο και έτσι να μειώσει την πίεση που προκαλείται στις αιμορροΐδες.
Συνιστώμενη θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση των αιμορροΐδων με νέες ανώδυνες τεχνικές.
1 στους 2 άνδρες ταλαιπωρείται από κύστη κόκκυγος, ένα πρόβλημα που συχνά απαιτεί χειρουργείο προκειμένου να αντιμετωπιστεί.
Η κύστη κόκκυγος αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις πρωκτού και ορθού. Είναι μια κύστη με λοίμωξη που δημιουργείται στην ένωση των γλουτιαίων μυών και συνήθως προκαλείται από κόλπους που περιέχουν τρίχες, οι οποίες μεγαλώνουν εσωτερικά.
Πιθανά συμπτώματα:
- Εμφάνιση μιας μικρής διόγκωσης στην ουρά.
- Δημιουργία μεγάλου και επώδυνου αποστήματος.
- Εκροή υγρού από το απόστημα.
- Το απόστημα όταν φλεγμαίνει γίνεται κόκκινο, διογκώνεται και σκληραίνει, ενώ μπορεί να εκρέει δύσοσμο πύον.

Πολλές φορές η φλεγμονή προκαλεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, πυρετό, εξουθένωση, ναυτία, πόνο στη μέση.
Η κλινική εξέταση για κύστη κόκκυγος θα έχει σαν ευρήματα την ύπαρξη βαθουλώματος στην ένωση των γλουτιαίων μυών, ερεθισμό και ευαισθησία στην περιοχή αυτή, κοκκινίλα και την ύπαρξη αποστήματος στο ύψος του ιερού οστού.
Η ύπαρξη μεγάλης τριχοφυΐας και ο ιδρώτας στην περιοχή αυτή, είναι ο λόγος που δημιουργείται το απόστημα.
Η θεραπεία συνήθως εξαρτάται από την κατάσταση της νόσου.
Ένα οξύ απόστημα συνήθως ελέγχεται με διάνοιξη και παροχέτευση προς απελευθέρωση του πύου και ελάττωση της φλεγμονής και του πόνου.
Η θεραπευτική προσέγγιση της νόσου επιτυγχάνεται με βάση την κλινική εκδήλωσή της.
Οριστική θεραπεία επιτυγχάνεται μόνο χειρουργικά.
Η χειρουργική επέμβαση σκοπό έχει την πλήρη αφαίρεση της κύστης μαζί με τους συνοδούς πόρους και συρίγγια ώστε να εξασφαλιστεί χαμηλό ποσοστό υποτροπής.
Μπορούμε να εφαρμόσουμε την κλειστή (με ράμματα) ή την ανοικτή μέθοδο (χωρίς ράμματα).
Η τελευταία είναι και η πιο ενδεδειγμένη.
Με τη χρήση Ραδιοσυχνότητων και τοπική αναισθησία δίνεται οριστική λύση στο πρόβλημα της κύστης κόκκυγος.
Με τη νέα μέθοδο διασφαλίζεται λιγότερη απώλεια αίματος, ταχύτερη επούλωση και ανύπαρκτος μετεγχειρητικός πόνος.