Χειρουργική Αντιμετώπιση του Καρκίνου του Μαστού
Ο καρκίνος μαστού είναι ο συχνότερος εμφανιζόμενος καρκίνος στις γυναίκες.
Σήμερα, σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν από καρκίνο μαστού 400.000 γυναίκες, κάθε χρόνο.
Στην Ελλάδα κάθε χρόνο έχουμε περίπου 1.500 νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού.
Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο με ψηφιακή μαστογραφία έχουν θνησιμότητα 4,7%, ενώ σε όσες δεν κάνουν μαστογραφία η θνησιμότητα ανέρχεται σε 56%.
Η επιβίωση όμως ξεπερνά το 80% και βελτιώνεται συνεχώς λόγω της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου μαστού με την ψηφιακή μαστογραφία και της προόδου των θεραπευτικών μέσων που διαθέτει η ιατρική Επιστήμη.

Καρκίνος Μαστού: Αίτια εμφάνισης
- Ηλικία έναρξης περιόδου και εμμηνόπαυσης
- Μεγάλη ηλικία της πρώτης εγκυμοσύνης
- Θηλασμός
- Παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση
- Οικογενειακό ιστορικό
- Η γενετική προδιάθεση.
- Το 5-10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού είναι κληρονομικοί.
- Διατροφικοί παράγοντες.
- Η έκθεση σε ακτινοβολία.
- Το υψηλό ανάστημα, η παχυσαρκία μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και η μεγάλη μάζα του αδένα του μαστού.
- Η ηλικία γέννησης του πρώτου παιδιού. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, η τεκνοποίηση συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Η θεραπευτική λήψη ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης για διάστημα μεγαλύτερο των 4 ετών.
- Η ινοκυστική μαστοπάθεια.
Γονιδιακές μεταλλάξεις (BRCA 1 & BRCA 2) και άλλων γονιδιακών διαφοροποιήσεων αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού.
Πολλές ορμόνες που παράγονται στον οργανισμό ενισχύουν την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού και η διατροφή επηρεάζει τη στάθμη των ορμονών.
Επιβεβαιώνεται από ερευνητικές μελέτες, ότι οι μακροχρόνιες ορμονικές θεραπείες μετά την εμμηνόπαυση, ιδιαίτερα ο συνδυασμός οιστρογόνων – προγεστερόνης, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού.
Καρκίνος Μαστού: Ενισχυτικοί παράγοντες στην ανάπτυξη του
- Η µεγάλη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
- Το κάπνισµα.
- Η υπερκατανάλωση κορεσµένων λιπών.
- Η αυξημένη πρόσληψη λίπους, ιδιαίτερα στο άνω μέρος του σώματος
- Η μεγάλη ηλικία.
- Περίπου το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού συμβαίνουν σε γυναίκες > 50 ετών.
Το πιο σύνηθες προειδοποιητικό σημείο του καρκίνου του μαστού είναι ένα συμπαγές ογκίδιο που συνήθως δεν μπορεί να μετακινηθεί και μπορεί να πονάει ή όχι.
Άλλα σημεία μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
- Έκκριση ορώδους ή αιμορραγικού υγρού από τη θηλή.
- Η θηλή μπορεί να εμφανίζει εισολκή (να είναι στραμμένη προς τα μέσα) ή να βγάζει σκουρόχρωμο υγρό.
- Το δέρμα πάνω από τον όγκο μπορεί να μοιάζει με φλούδα πορτοκαλιού ή να παρουσιάζει εσοχές (κοιλότητες) στις περιοχές όπου έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος.
- Η αλλαγή στο σχήμα ή στην εξωτερική καμπύλη του μαστού.

Η υποψία καρκίνου του μαστού τίθεται με την κλινική εξέταση από τον χειρουργό ή με το ακτινολογικό εύρημα της μαστογραφίας.
Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γίνεται με την αφαίρεση του όγκου ή με τη χειρουργική βιοψία της ύποπτης βλάβης και την ιστολογική εξέταση των δειγμάτων στο μικροσκόπιο από τον ειδικό γιατρό (παθολογοανατόμο).
Εκτός από τη μαστογραφία χρήσιμες μέθοδοι είναι το υπερηχογράφημα μαστών και η μαγνητική τομογραφία μαστών.
Το υπερηχογράφημα είναι ιδιαίτερα ικανό στη διάκριση των κυστικών βλαβών από τις συμπαγείς βλάβες και είναι εντελώς ακίνδυνο αφού δεν έχει καθόλου ακτινοβολία.
Πρόβλημα της μαγνητικής τομογραφίας είναι το υψηλό κόστος της εξέτασης.
Όταν τεκμηριωθεί η διάγνωση χρειάζεται αξονική τομογραφία θώρακος, κοιλίας και σπινθηρογράφημα οστών για την πλήρη σταδιοποίηση της νόσου.
Ο καρκίνος μαστού περιλαμβάνει στην θεραπεία κατ’ αρχάς χειρουργική και συνίσταται στη μερική ή ολική αφαίρεση του μαστού, καθώς και στην αφαίρεση των επιχώριων (μασχαλιαίων) λεμφαδένων.
Ο λεμφαδενικός καθαρισμός συμπληρώνει τη χειρουργική θεραπεία όποια κι αν είναι αυτή.
Ένας βασικός ρόλος του λεμφαδενικού καθαρισμού (μασχάλη) είναι ο τοπικός έλεγχος της πάθησης.
Επιπλέον, το αποτέλεσμα του λεμφαδενικού καθαρισμού χρησιμοποιείται ως προγνωστικός παράγοντας, ενώ καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη χορήγηση συμπληρωματικών θεραπειών όπως αυτή της χημειοθεραπείας.

Από τα ευρήματα της ιστολογικής εξέτασης των αφαιρεθέντων οργάνων εξαρτάται η περαιτέρω θεραπεία.
Εάν υπάρχουν μεταστάσεις σε μασχαλιαίους λεμφαδένες (ή ενδεχομένως και άλλοι επιβαρυντικοί προγνωστικοί παράγοντες), πρέπει να χορηγηθεί συμπληρωματική θεραπεία (ορμονοθεραπεία ή χημειοθεραπεία).
Διαφορές μεταξύ μαστεκτομής και ογκεκτομής
Χειρουργική επέμβαση γίνεται είτε για διατήρηση μαστού είτε για μαστεκτομή.
Η επέμβαση αφαίρεσης του όγκου, η οποία λέγεται και επέμβαση διατήρησης του μαστού, είναι η αφαίρεση του όγκου μόνο, καθώς και μικρής ποσότητας του περιβάλλοντος ιστού στη γύρω περιοχή.
Η επέμβαση αυτή είναι γνωστή και ως ογκοεκτομή, ευρεία τοπική εκτομή ή πλήρης τοπική εκτομή.
Η επέμβαση διατήρησης μαστού συν ακτινοθεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική με τη μαστεκτομή για τις περισσότερες γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού αρχικού σταδίου.
Μαστεκτομή λέγεται η αφαίρεση ολόκληρου του μαστού.
Η μαστεκτομή έχει εξελιχθεί αρκετά και πλέον είναι λιγότερο επεμβατική από ότι παλιότερα, καθώς τώρα πια δεν αφαιρούνται οι μύες κάτω από το μαστό.
Κατά τη μαστεκτομή αφαιρείται ολόκληρος ο μαστός που έχει προσβληθεί από καρκίνο.
Στον ίδιο χρόνο μπορεί να γίνει και η πλαστική αποκατάσταση.
Η μερική μόνο αφαίρεση του μαστού ή η παρουσία όγκου άνω των 5cm ή η παρουσία 4 και άνω μασχαλιαίων λεμφαδένων με μετάσταση επιβάλλει τη μετεγχειρητική εφαρμογή συμπληρωματικής ακτινοθεραπείας, επιπλέον της ορμονοθεραπείας ή χημειοθεραπείας.
Ο ρόλος της συμπληρωματικής ορμονοθεραπείας ή χημειοθεραπείας συνίσταται στην καθυστέρηση ή και την αποτροπή της εμφάνισης υποτροπής της νόσου (τοπικής υποτροπής ή μεταστάσεων).
Η ορμονοθεραπεία περιορίζεται σε ασθενείς που ο όγκος τους έχει θετικούς ορμονικούς υποδοχείς.
Απεικονιστικές προληπτικές εξετάσεις:
- Μαστογραφία.
Θεωρείται το καλύτερο «εργαλείο» που έχουν στη διάθεσή τους οι ιατροί για τη διάγνωση υγιών γυναικών για καρκίνο μαστού, ενώ η απεικονιστική αυτή εξέταση έχει αποδεδειγμένα βοηθήσει στη μείωση των θανάτων εξαιτίας της νόσου.

- Υπέρηχος & Μαγνητική Μαστογραφία.
Η εξέταση του στήθους με υπερηχογράφημα και μαγνητική μαστογραφία (MRI), συμβάλλουν στην αξιολόγηση των γυναικών με αυξημένους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού.
- Καρκίνος Μαστού: Για γυναίκες με αυξημένους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης
Οι γυναίκες στις οποίες έχουν διαπιστωθεί μεταλλάξεις των BRCA1 και BRCA2, θα πρέπει να συζητήσουν με τον ιατρό τους όλες τις δυνατότητες που τους παρέχονται για τη μείωση της ανάπτυξης του καρκίνου μαστού.
Μία από αυτές, αφορά στην προληπτική μαστεκτομή, στην προληπτική δηλαδή αφαίρεση των μαστών, η οποία φαίνεται πως μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου κατά 95%.
Μαστεκτομή και Αποκατάσταση σε ίδιο χρόνο
Ο καρκίνος μαστού είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες μετά από εκείνον του δέρματος και η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.
Μία στις εννέα γυναίκες πρόκειται να νοσήσει από καρκίνο του μαστού μέχρι την ηλικία των 85 ετών.
Η αποκατάσταση του μαστού ύστερα από μαστεκτομή είναι μείζονος σημασίας, καθώς η απώλειά του προκαλεί συναισθήματα κατωτερότητας, άγχος, κατάθλιψη, αποφυγή της σεξουαλικής επαφής, απομάκρυνση από τον σύντροφο, αλλά και σειρά πρακτικών προβλημάτων, π.χ. στην ένδυση.

Για πάρα πολλά χρόνια αλλά ακόμη και σήμερα επικρατεί η λανθασμένη επιστημονική αντίληψη ότι η αποκατάσταση του μαστού ύστερα από μαστεκτομή πρέπει να καθυστερήσει διότι μπορεί να εμποδίσει τη διάγνωση μιας τοπικής υποτροπής.
Έτσι ένας μεγάλος πληθυσμός γυναικών προχωρά σε αποκατάσταση μήνες ή και χρόνια μετά την επέμβαση της μαστεκτομής.
Το αποτέλεσμα, αν και θεωρείται ικανοποιητικό, είναι πολύ κατώτερο αισθητικά από αυτό που μπορεί να επιτευχθεί εφόσον η μαστεκτομή γίνει με την τεχνική της διατήρησης του δέρματος του μαστού (skin sparing mastectomy) και την αποκατάσταση στον ίδιο χειρουργικό χρόνo.


Η άμεση αποκατάσταση είναι απόλυτα ασφαλής ογκολογικά, προσφέρει μεγάλα ψυχολογικά οφέλη και δεν αλλάζει την πρόσθετη θεραπεία στην οποία πρόκειται να υποβληθεί ο ασθενής (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία).
Η άμεση αποκατάσταση πλεονεκτεί επειδή:
Η ασθενής δεν βιώνει την ψυχολογική επιβάρυνση και κατάθλιψη της εικόνας του ακρωτηριασμένου στήθους.
Επειδή γίνονται 2 επεμβάσεις ταυτόχρονα στον ίδιο χειρουργικό χρόνο κι έτσι μειώνονται οι επιπλέον χειρουργικές επεμβάσεις.
Επειδή το αισθητικό αποτέλεσμα είναι καλύτερο και πιο φυσικό αφού οι εναλλακτικές μέθοδοι αποκατάστασης είναι περισσότερες, αφού διατηρείται περισσότερο δέρμα για να καλύψει το νέο μαστό και το δέρμα αυτό είναι καλύτερης ποιότητας, χωρίς ουλές ή ρίκνωση, ενώ παράλληλα διατηρείται η υπομάστια πτυχή.

Μέθοδοι ταυτόχρονης Μαστεκτομής και Αποκατάστασης:
- Ταυτόχρονη αποκατάσταση με ενθέματα σιλικόνης.
Η άμεση αποκατάσταση του μαστού με ενθέματα σιλικόνης ή σιλικονούχων διατατών δέρματος αποτελεί την πιο απλή και διαδεδομένη μέθοδο αποκατάστασης μαστού ύστερα από μαστεκτομή. - Αποκατάσταση με τη χρήση αυτόλογων ιστών και σε συνδυασμό αυτόλογων ιστών και ενθεμάτων σιλικόνης.
Η χρησιμοποίηση αυτόλογων ιστών στην άμεση αποκατάσταση του μαστού είναι και αυτή μια πολύ διαδεδομένη μέθοδος, κατά την οποία ένα τμήμα ιστών από τον οργανισμό της ασθενούς, μεταφέρεται στη θέση του απολεσθέντος μαστού.

- Τεχνική του ορθού κοιλιακού μυός.
Αποτελεί μία μέθοδο εκλογής στην αποκατάσταση του μαστού με αυτόλογους ιστούς. Η συγκεκριμένη τεχνική, όπου συγχρόνως με την αποκατάσταση του μαστού εκτελείται και κοιλιοπλαστική, έχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι η αποκατάσταση του μαστού εκτελείται με ιστούς από τον ίδιο οργανισμό της ασθενούς. - Ο μυϊκος ή ο μυοδερματικός κρημνός του πλατέος ραχιαίου μυός, που είναι μια πρόσφατη τεχνική.
Συνδυάζει από τη μία τα πλεονεκτήματα της χρησιμοποίησης των αυτόλογων ιστών με αυτά των ενθεμάτων σιλικόνης και από την άλλη μειώνει κατά πολύ τον μετεγχειρητικό χρόνο νοσηλείας και τις επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν. Επίσης έχει φυσικό αποτέλεσμα.