Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι μια σπάνια μορφή κακοήθειας που εμφανίζεται στην επένδυση του οισοφάγου, τον μυϊκό σωλήνα που συνδέει τη στοματική κοιλότητα με το στομάχι. Πρόκειται για μορφή κακοήθειας που φημίζεται για την επιθετική συμπεριφορά της, με περίπλοκη αιτιολογία και δύσκολη κλινική διαχείριση. Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι μια πολύπλοκη ασθένεια με διακριτούς ιστολογικούς τύπους. Η κατανόηση της αιτιολογίας και των πολύπλοκων μηχανισμών που εμπλέκονται στην εμφάνισή του είναι κρίσιμη για την έγκαιρη ανίχνευση και την εφαρμογή βελτιωμένων θεραπευτικών στρατηγικών.

Ιστολογικοί τύποι καρκίνου του οισοφάγου

Ο καρκίνος του οισοφάγου μπορεί να ταξινομηθεί ευρέως σε δύο ιστολογικούς τύπους: το πλακώδες καρκίνωμα και το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου. Το πλακώδες καρκίνωμα ξεκινά από τα πλακώδη κύτταρα που επενδύουν τον οισοφάγο ενώ το αδενοκαρκίνωμα εντοπίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις στο κατώτερο σημείο του οισοφάγου, στο σημείο ένωσής του με το στομάχι. Μάλιστα, η παθογένεση αυτών των ιστολογικών τύπων διαφέρει σημαντικά.

Το πλακώδες καρκίνωμα οισοφάγου είναι ο κυρίαρχος ιστολογικός τύπος καρκίνου του οισοφάγου παγκοσμίως. Ο χρόνιος ερεθισμός και η φλεγμονή του οισοφαγικού επιθηλίου, που συχνά οφείλονται σε παράγοντες όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, είναι βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του συγκεκριμένου ιστολογικού τύπου καρκίνου του οισοφάγου. Αυτοί οι ερεθιστικοί παράγοντες προκαλούν γενετικές μεταλλάξεις, οδηγώντας στη σταδιακή μετατροπή των φυσιολογικών πλακωδών επιθηλιακών κυττάρων σε κακοήθη.

Το αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου συχνά σχετίζεται με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ) και τον οισοφάγο Barrett. Η ΓΟΠΝ οδηγεί σε χρόνια έκθεση του κατώτερου οισοφάγου σε γαστρικό οξύ, το οποίο μπορεί να προκαλέσει μεταπλαστικές αλλαγές στον βλεννογόνο του οισοφάγου. Με την πάροδο του χρόνου, οι αλλαγές αυτές μπορεί να εξελιχθούν σε δυσπλασία και τελικά σε καρκίνωμα. Η διαδικασία αυτή διευκολύνεται από φλεγμονές και γονιδιακές αλλοιώσεις.

Καρκίνος οισοφάγου: Αίτια & παράγοντες κινδύνου

Διάφοροι παράγοντες κινδύνου συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του οισοφάγου. Αρχικά, το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για πλακώδες καρκίνωμα οισοφάγου. Οι καρκινογόνες ουσίες στον καπνό του τσιγάρου μπορούν να βλάψουν άμεσα τον οισοφαγικό ιστό, ενώ το αλκοόλ επιδεινώνει αυτή τη βλάβη. Παράλληλα, μια διατροφή φτωχή σε φρούτα και λαχανικά αλλά πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα και κόκκινο κρέας συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του οισοφάγου. Οι διατροφικές ελλείψεις σε ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα μπορεί επίσης να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην εμφάνιση της συγκεκριμένης κακοήθειας.

Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου, πιθανώς λόγω αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης και χρόνιας φλεγμονής. Η επίμονη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να οδηγήσει σε οισοφάγο Barrett, μια προκαρκινική κατάσταση που αυξάνει τον κίνδυνο για αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου. Ένα οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του οισοφάγου και ορισμένων γενετικών συνδρόμων, όπως το σύνδρομο Lynch, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητες ανάπτυξης της πάθηση. Τέλος, ο καρκίνος του οισοφάγου είναι πιο συχνός σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και οι άνδρες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο από τις γυναίκες.

Διάγνωση καρκίνου του οισοφάγου

Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση του καρκίνου του οισοφάγου είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική θεραπεία. Οι διαγνωστικές εξετάσεις που εφαρμόζονται είναι η ενδοσκόπηση (οισοφαγοσκόπηση και γαστροσκόπηση), η οποία επιτρέπει την άμεση απεικόνιση του οισοφάγου αλλά και τη λήψη δείγματος ιστού το οποίο αποστέλλεται για βιοψία. Το δείγμα ιστού που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης εξετάζεται σε μικροσκόπιο προκειμένου να επιβεβαιωθεί ο τύπος και το στάδιο του καρκίνου. Αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να παρέχουν πρόσθετες διαγνωστικές πληροφορίες. Η αξονική τομογραφία (CT), η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET -CT) και το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα βοηθούν επίσης στη σταδιοποίηση και στον προσδιορισμό της έκτασης της νόσου.

Καρκίνος οισοφάγου: Θεραπεία

Οι στρατηγικές θεραπείας για τον καρκίνο του οισοφάγου εξαρτώνται από το στάδιο του καρκίνου, τη θέση και τον ιστολογικό τύπο. Μικροί κακοήθεις όγκοι μπορούν να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια των ενδοσκοπικών εξετάσεων. Πιο σοβαρά νεοπλάσματα ωστόσο απαιτούν ολική ή μερική αφαίρεση του οισοφάγου είτε με ελάχιστα επεμβατική, λαπαροσκοπική τεχνική ή με ανοιχτή επέμβαση. Η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί συχνά τη βασική θεραπευτική μέθοδο, ιδίως εάν ο καρκίνος του οισοφάγου βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Στις χειρουργικές θεραπευτικές επιλογές συγκαταλέγονται η τοποθέτηση stent οισοφάγου, η οισοφαγεκτομή με διενέργεια θωρακοτομής ή η οισοφαγεκτομή μέσω του διαφράγματος. Η χειρουργική επέμβαση συχνά συμπληρώνεται με ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή συνδυασμό και των δύο, ιδιαίτερα για τοπικά προχωρημένους όγκους. Ο Γενικός Χειρουργός Δρ. Δημήτριος Γκιουζέλης εφαρμόζει την κατάλληλη χειρουργική τεχνική για την αντιμετώπιση του καρκίνου του οισοφάγου ανάλογα με την κάθε περίπτωση.