Παθήσεις Στομάχου και Οισοφάγου
1. Παθήσεις στομάχου
Οι παθήσεις στομάχου αναφέρονται σε διάφορες ιατρικές καταστάσεις που επηρεάζουν τη δομή και τη λειτουργία του στομάχου. Αυτές οι παθήσεις στομάχου μπορεί να κατηγοριοποιηθούν σε σχετικά ήπιες έως πιο σοβαρές καταστάσεις. Μερικές από τις πιο συχνές παθήσεις στομάχου είναι:
- Γαστρίτιδα
- Πεπτικό Έλκος (Έλκος στομάχου – Έλκος δωδεκαδακτύλου)
- Γαστρορραγία
- Σύνδρολο Zollinger-Ellison
- Καλοήθεις όγκοι στομάχου
- Καρκίνος στομάχου
Παθήσεις Στομάχου
Η γαστρίτιδα αποτελεί μια από τις συχνότερες παθήσεις στομάχου. Είναι μια φλεγμονή, ερεθισμός ή διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου, που είτε μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, η λεγόμενη οξεία γαστρίτιδα, είτε σταδιακά, η χρόνια γαστρίτιδα.
Όταν οφείλεται σε παθογόνους οργανισμούς (ιούς, βακτηρίδια) είναι μεταδοτική.
Ειδικότερα το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού θεωρείται οικογενειακή μόλυνση.
Μπορεί να προκληθεί από ερεθισμό λόγω υπερβολικής χρήσης οινοπνεύματος, χρόνιο έμετο, άγχος ή χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη ή άλλα αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
Τα συμπτώματα της γαστρίτιδας ποικίλλουν σε κάθε περίπτωση, αν και οι ασθενείς αναγνωρίζουν ως πιο κοινά τα:
- Ναυτία ή επαναλαμβανόμενες αναταραχές του στομάχου
- Κοιλιακό φούσκωμα
- Κοιλιακό άλγος
- Έμετος (πολλές φορές με αίμα ή καφέ στίγματα)
- Δυσπεψία
- Κάψιμο ή αίσθημα «ροκανίσματος» στο στομάχι μεταξύ των γευμάτων ή κατά τη διάρκεια της νύχτας
- Λόξυγκας
- Ανορεξία
- Μαύρα, σκούρα κόπρανα

Η χρόνια γαστρίτιδα είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την ασθένεια του πεπτικού έλκους, του γαστρικού πολύποδα και του καλοήθους ή κακοήθους όγκου του στομάχου.
Για τη διάγνωση της γαστρίτιδας, οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:
- Γαστροσκόπηση, για να δει ο ειδικός το βλεννογόνο του στομάχου. Ο γιατρός θα ελέγξει την ενδεχόμενη φλεγμονή και μπορεί να εκτελέσει βιοψία, μια διαδικασία στην οποία ένα μικρό δείγμα ιστού απομακρύνεται και στη συνέχεια αποστέλλεται για εργαστηριακή ανάλυση.
- Εξετάσεις αίματος.
- Τεστ αίματος στα κόπρανα.
Η θεραπεία για γαστρίτιδα συνήθως περιλαμβάνει:
- Λήψη αντιόξινων και άλλων φαρμάκων για τη μείωση των οξέων του στομάχου
- Αποφυγή καυτερών και πικάντικων τροφών
- Για γαστρίτιδα που προκαλείται από λοίμωξη από H. Pylori λήψη θεραπείας με αντιβιοτικά.
Το έλκος είναι μία από τις παθήσεις στομάχου – δωδεκαδακτύλου, που χαρακτηρίζεται από βαθιές διαβρώσεις βλεννογόνου μεγέθους πάνω από 5 mm. Η περίσσεια υδροχλωρικού οξέος που εκκρίνεται από το στομάχι προκαλεί γαστρικό ερεθισμό.
Εάν η έκκριση του γαστρικού οξέος δεν αναστέλλεται προκαλεί πεπτικό έλκος.
Τα δωδεκαδακτυλικά έλκη εντοπίζονται στο δωδεκαδάκτυλο ενώ τα γαστρικά έλκη στο στομάχι.
Τα δωδεκαδακτυλικά έλκη σπάνια αντιπροσωπεύουν κακοήθεια σε αντίθεση με τα έλκη στομάχου.
Τα περισσότερα από τα πεπτικά έλκη προκαλούνται από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που είναι βακτήριο που αναπτύσσεται στο όξινο περιβάλλον του γαστρικού υγρού.
Το ελικοβακτηρίδιο συνήθως αποκτάται κατά την παιδική ηλικία. Το μικρόβιο διαθέτει μηχανισμό αντίστασης στα οξέα του στομάχου, τα οποία είναι τοξικά για πολλά μικρόβια.
Η θεραπεία του γαστρικού και δωδεκαδακτυλικού έλκους, εξαρτάται κυρίως από την φύση, την αιτία και την έκταση του πεπτικού έλκους.
Το έλκος γενικά θεωρείται καλοήθης πάθηση με ευνοϊκή εξέλιξη στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Η θνησιμότητα από έλκος είναι πολύ μικρή και οφείλεται κυρίως στις επιπλοκές.
Η γαστρορραγία είναι η απώλεια αίματος από το ανώτερο πεπτικό σύστημα, δηλαδή από το στομάχι ή από το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου.
Η γαστρορραγία σχετίζεται συνήθως με κάποιο χρόνιο νόσημα του πεπτικού συστήματος όπως το έλκους στομάχου ή δωδεκαδάκτυλου.
Η βασική διαγνωστική εξέταση της γαστρορραγίας είναι η γαστροσκόπηση.
Τα αποτελέσματα διευκρινίζουν την αιτία που προκάλεσε τη γαστρορραγία, καθώς και αν υπάρχει έλκος, αν η αιμορραγία έχει σταματήσει και ποια θεραπεία πρέπει να ακολουθηθεί.
Με τις κατάλληλες ενδοσκοπικές τεχνικές μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα ένα σημαντικό ποσοστό (περίπου το 70-80%) των περιστατικών.
Επίσης ο ασθενής θα πρέπει να λάβει την ανάλογη φαρμακευτική αγωγή επούλωσης του έλκους για ένα διάστημα περίπου 6-8 εβδομάδων.

Το Σύνδρομο Zollinger-Ellison είναι μία παθολογική κατάσταση που προκαλείται από όγκους του παγκρέατος, του δωδεκαδακτύλου ή του στομάχου που παράγουν γαστρίνη.
Οι όγκοι αυτοί, ονομάζονται γαστρινώματα και εκκρίνουν μεγάλες ποσότητες της ορμόνης γαστρίνης, η οποία προκαλεί το στομάχι να παράγει πάρα πολύ οξύ. Η περίσσεια του οξέος, με τη σειρά της οδηγεί σε πεπτικά έλκη.
Το σύνδρομο Zollinger-Ellison, είναι μία από τις σπάνιες παθήσεις στομάχου. Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή στη ζωή, αλλά οι άνθρωποι που συνήθως διαγιγνώσκεται στις ηλικίες μεταξύ 20 και 50. Είναι λίγο πιο συνηθισμένη στους άνδρες. Η θεραπεία για το σύνδρομο Zollinger-Ellison συνήθως αποτελείται από τα φάρμακα για τη μείωση των οξέων στο στομάχι.
Η χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση των όγκων μπορεί να αποτελέσει λύση.
Το σύνδρομο Zollinger-Ellison προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με εκείνα του πεπτικού έλκους.
Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Κοιλιακός πόνος
- Διάρροια
- Ναυτία και έμετος
- Αδυναμία
- Αιμορραγία στο πεπτικό σύστημα
Στο σύνδρομο Zollinger-Ellison, η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία είναι σημαντικές.
Οι καλοήθεις όγκοι του στομάχου αποτελούν το 7% των όγκων του, και συνήθως είναι επιθηλιακοί πολύποδες ( αδενώματα- αμαρτώματα) , λειομυώματα, νευρογενείς όγκοί και ψευδολέμφώματα.
Όταν είναι μικροί σε μέγεθος δεν προκαλούν συμπτώμτα. Συνήθως ανευρίσκονται τυχαία κατά τη γαστροσκόπηση που γίνεται για άλλους λόγους. Πιθανώς να προκαλέσουν μικρή αιμορραγία, η οποία όμως δε μπορεί να γίνει αντιληπτή από τον ασθενή και εμφανίζεται μετά από καιρό ως αναιμία.
Μεγαλύτεροι καλοήθεις όγκοι μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα απόφραξης, πίεσης γειτονικών οργάνων και σημαντικής αιμορραγίας.
Οι μικροί πολύποδες μπορούν να αφαιρεθούν ενδοσκοπικά κατά τη γαστροσκόπηση.
Πολύποδες οι οποίοι είναι ύποπτοι για καρκίνο αφαιρούνται χειρουργικά.
Η επέμβαση μπορεί να είναι ρομποτική, λαπαροσκοπική ή ανοικτή.

Οι άλλες κατηγορίες καλοηθών όγκων του στομάχου όπως λειομύωμα, λιπώματα, νευρογενείς όγκοι, αφαιρούνται χειρουργικά με τις τεχνικές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής.
Αποτελεί σχετικά σπάνια πάθηση από τις διάφορες παθήσεις στομάχου στη χώρα μας – είναι ο 11ος συχνότερος καρκίνος – και εμφανίζεται συνήθως ως αδενοκαρκίνωμα ή ως λέμφωμα στομάχου με στομαχικούς όγκους.
Περισσότερο κινδυνεύουν οι άνδρες. Παράγοντες της νόσου θεωρούνται επίσης η υπερβολική κατανάλωση καπνιστών, παστών και συντηρημένων τροφίμων, η λοίμωξη από H pylori, η συχνή επαφή με εντομοκτόνα, βαφές και φυτοφάρμακα και η ηλικία. Στα αρχικά στάδια, τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά του έλκους, ενώ στη συνέχεια προστίθενται η δυσφαγία, οι εμετοί με αίμα, ο έντονος πόνος στο στομάχι, η απώλεια βάρους, η έντονη αδυναμία από την απώλεια αίματος.
Η απόφαση της προληπτικής γαστροσκόπησης μπορεί να προλάβει τα χειρότερα και στις μέρες μας θεωρείται αναγκαία.
Κατά τη διάρκειά της, γίνεται λήψη υλικού προς βιοψία, που αποδεικνύει κατά πόσο η βλάβη είναι καλοήθης ή όχι.
Τα στάδια του καρκίνου του στομάχου είναι 5.
Ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται κάθε ασθενής που έχει βρεθεί να πάσχει από καρκίνο του στομάχου, αποφασίζεται και το είδος της αντιμετώπισης και θεραπείας.
Η χειρουργική αντιμετώπιση συνήθως προηγείται όλων των άλλων.
Οι επεμβάσεις που γίνονται είναι:
- Η ενδοσκοπική βλεννογονεκτομή. Αφορά πολύ αρχικά στάδια μη διηθητικού (in situ) καρκίνου του στομάχου
- Η μερική γαστρεκτομή και
- Η ολική γαστρεκτομή
2. Παθήσεις του οισοφάγου
Οι παθήσεις του οισοφάγου και οι παθήσεις στομάχου είναι αλληλένδετες αφού ο οισοφάγος συνδέει το λάρυγκα με το στομάχι. Οι παθήσεις του οισοφάγου περιλαμβάνουν μια σειρά καταστάσεων που μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργικότητα και την υγεία του οισοφάγου. Ορισμένες παθήσεις επηρεάζουν και επηρεάζονται άμεσα από τις παθήσεις στομάχου. Οι πιο συχνές παθήσεις οισοφάγου είναι:
- Δυσφαγία
- Αχαλασία οισοφάγου
- Οισοφαγίτιδα
- Οισοφάγος Barrett
- Διαφραγματοκήλη
- Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ)
- Καρκίνος Οισοφάγου
Μία πολύ συχνή και επικίνδυνη διαταραχή, που μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία είναι η δυσφαγία.
Ως δυσφαγία ορίζονται τα προβλήματα της κατάποσης στα στάδια της στοματικής, φαρυγγικής ή οισοφαγικής και δεν θα πρέπει να συγχέεται με την δυσκολία της διατροφής που μπορεί να οφείλεται σε ανορεξία, ψυχολογικά προβλήματα ή δυσκολία στο να μεταφερθεί η τροφή από το πιάτο στο στόμα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσφαγίας
Σύμφωνα με τους ειδικούς μεταξύ των συμπτωμάτων συγκαταλέγονται:
- Αίσθημα πνιγμού κατά την διάρκεια του φαγητού στερεού ή υγρού
- Δυσκολία της κατάποσης ορισμένων τύπων φαγητού
- Αδυναμία να καταπίνουμε το σάλιο
- Ρινική παλινδρόμηση της τροφής ή των υγρών και η δυσκολία κατά την διάρκεια της κατάποσης

Είναι σημαντικό ότι τα άτομα με δυσφαγία παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο πλημμελούς διατροφής, πλημμελούς ενυδάτωσης και αναρρόφησης, που μπορεί να οδηγήσουν σε πνευμονία από εισρόφηση.
Ποιες είναι οι ενδείξεις κινδύνου για την εκτίμηση της κατάστασης στους ασθενείς:
- Φωνή αδύναμη και κοφτή
- Αδυναμία να παράγεται ο βήχας με την θέληση του ασθενή
- Βήχας αδύναμος – εξώθηση μη δυνατή
- Συσσώρευση της τροφής ή του σάλιου στο στόμα ή προς τα μάγουλα
- Ιστορικό πρόσφατης πνευμονικής λοίμωξης
- Ιστορικό δυσκολίας κατάποσης με ορισμένα είδη τροφής
- Παράπονα για δυσκολία στην κατάποση
Ποιες θεραπείες υπάρχουν
Η θεραπεία ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με το αίτιο, τα συμπτώματα και το είδος του προβλήματος κατάποσης.
Ο Παθολόγος λόγου και ομιλίας μπορεί να προτείνει:ασκήσεις, σωματικές στάσεις ή μεθόδους που θα σας βοηθήσουν να καταπίνετε πιο αποτελεσματικάσυγκεκριμένες μορφές τροφών και υγρών που καταπίνονται ευκολότερα και ασφαλέστερα.
Τι είναι η αχαλασία οισοφάγου
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σπάνια πάθηση που όμως έχει δυσάρεστα συμπτώματα.
Η αχαλασία είναι μια πάθηση που ταλαιπωρεί τους ασθενείς κατά την διάρκεια της σιτίσεως, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία κακοήθειας. Εντάσσεται στις κινητικές διαταραχές του οισοφάγου μαζί με τον διάχυτο οισοφαγικό σπασμό και την σκληροδερμία. Παρατηρείται σε ηλικίες μεταξύ 40-60 ετών.
Αιτιολογία οι διαταραχές στη νεύρωση του οισοφάγου.
Χαρακτηρίζεται από έλλειψη περισταλτισμού και χάλασης του γαστροοισοφαγικού σφιγκτήρα κατά την κατάποση.
Τα αίτια είναι άγνωστα αλλά έχουν ενοχοποιηθεί διάφορες καταστάσεις όπως σοβαρό συναισθηματικό στρες, μείζον τραύμα, έντονη απώλεια βάρους, η νόσος Chaga.
Η αχαλασία θα πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από καρκίνωμα του περιφερικού τμήματος του οισοφάγου, στένωση του οισοφάγου λόγω ΓΟΠ, σκληροδερμία, διάχυτο οισοφαγικό σπασμό.
Συμπτώματα:
- Δυσκαταποσία η οποία είναι εντονότερη όταν ο ασθενής καταπίνει υγρές τροφές ενώ οι στερεές περνούν ευκολότερα (αργότερα υπάρχει δυσφαγία και για τις στερεές τροφές).
- Οι ασθενείς χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες ύδατος ενώ παράλληλα εκτείνουν τον τράχηλο και ανυψώνουν το πηγούνι ή περπατούν για να βοηθήσουν στην κάθοδο των τροφών.
- Οπισθοστερνικό άλγος
- Νυκτερινός βήχας-Βρογχοπνευμονικές φλεγμονές (πνευμονία από εισρόφηση)
- Απώλεια βάρους

Διάγνωση:
- Ακτινογραφικός έλεγχος
- Μανομετρία
- Οισοφαγοσκόπηση
Επιπλοκές:
- Τοπικές φλεγμονές (λόγω στάσης τροφών)
- Ca οισοφάγου
- Βρογχοπνευμονικές λοιμώξεις
Θεραπεία:
- Φαρμακευτική αγωγή
- Διαστολή με μπαλόνι του ΚΟΣ
- Θεραπεία με Botulinum toxin το γνωστό BOTOX
- Η χειρουργική θεραπεία: αποτελεί το golden standard για την θεραπεία της αχαλασίας.
H Μυοτομή κατά Heller είναι το χειρουργείο με το οποίο αντιμετωπίζουμε την αχαλασία, το οποίο γίνεται πλέον λαπαροσκοπικά με όλα τα συνοδά ωφέλει της λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Έτσι ο ασθενής την επόμενη του χειρουργείου παίρνει εξιτήριο χωρίς τα ενοχλητικά συμπτώματα της νόσου έτοιμος να ζήσει μια φυσιολογική ζωή.H λαπαροσκοπική αποκατάσταση αποτελεί μέθοδο εκλογής στην χειρουργική αντιμετώπιση της αχαλασίας. Τα πολλαπλά πλεονεκτήματα αυτής της τεχνικής είναι ήδη γνωστά, και έχουν σχέση με την «ελάχιστη επεμβατική χειρουργική».
Η οισοφαγίτιδα είναι φλεγμονή ή και εξελκώσεις της βλεννογόνου που επικαλύπτει το εσωτερικό μέρος του οργάνου.
Ο οισοφάγος είναι το μυώδες σωληνοειδές όργανο που ενώνει το φάρυγγα με το στομάχι.
Η συχνότερη αιτία της οισοφαγίτιδας είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Στην πάθηση αυτή, το περιεχόμενο του στομαχιού επανέρχεται πίσω στον οισοφάγο. Επειδή το περιεχόμενο αυτό περιλαμβάνει πεπτικά οξέα, προκαλεί χημικές βλάβες στη βλεννογόνο του οισοφάγου.
Ασθενείς με συχνούς εμετούς, παρουσιάζουν συχνότερα οισοφαγίτιδα.
Ορισμένα φάρμακα μπορούν να επηρεάζουν τον οισοφάγο και να είναι αιτία οισοφαγίτιδας.
Στην κατηγορία των φαρμάκων που μπορούν να προκαλέσουν οισοφαγίτιδα, περιλαμβάνονται η ασπιρίνη, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα σκευάσματα που περιέχουν κάλλιο ή σίδηρο, φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την οστεοπόρωση όπως η αλενδρονάτη.
Οι ασθενείς με μειωμένη άμυνα, όπως αυτοί που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση, ασθενείς που λαμβάνουν χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, λόγω καρκίνου και ασθενείς με AIDS ή άλλοι, που λαμβάνουν θεραπεία με κορτικοστεροειδή, παρουσιάζουν συχνότερα οισοφαγίτιδα.
Στους ασθενείς με μειωμένη άμυνα, η αιτία της οισοφαγίτιδας είναι οι μολύνσεις με ευκαιριακούς μικροοργανισμούς όπως ο ιός CMV, ο ερπητοϊός και o μύκητας κάντιτα (Candida Albicans).
Τα κυριότερα συμπτώματα της οισοφαγίτιδας είναι:
- Πόνος πίσω από το στέρνο ή επιγαστρικός. Ο πόνος μπορεί να είναι συνεχής ή επαναλαμβανόμενος. Στις περιπτώσεις που οφείλεται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ο πόνος χειροτερεύει μετά από το φαγητό ή όταν ο ασθενής ξαπλώνει.
- Καούρα και ξινίλες
- Αιμορραγία που μπορεί να εμφανιστεί με αιματέμεση ή με αίμα στα κόπρανα που παίρνουν χρώμα μαύρο.
Η αντιμετώπιση και πρόληψη της οισοφαγίτιδας εξαρτάται από την αιτία που προκαλεί τη νόσο στον κάθε ασθενή.
Στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση που είναι η συχνότερη αιτία οισοφαγίτιδας, είναι σημαντικό να αποφεύγονται το κάπνισμα και το αλκοόλ. Επίσης ο καφές, η σοκολάτα, τα φαγητά ψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση επιδεινώνεται από το υπερβολικό βάρος σώματος ή την παχυσαρκία.
Επίσης πριν από τον ύπνο πρέπει να αποφεύγονται τα μεγάλα γεύματα.
Είναι προτιμότερο ο ασθενής να μην τρωει τίποτα κατά τις 2 ή 3 ώρες πριν από τον ύπνο.
Στις περιπτώσεις που τα μέτρα πρόληψης δεν είναι αρκετά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν φάρμακα που μειώνουν ή καταστέλλουν την έκκριση οξέων από το στομάχι. Τα φάρμακα αυτά είναι οι ανταγωνιστές των υποδοχέων Η2 της ισταμίνης όπως η σιμετιδίνη, ρανιτιδίνη, φαμοτιδίνη και η νιζατιδίνη. Χρησιμοποιούνται επίσης οι ανταγωνιστές της αντλίας πρωτονίων, που πετυχαίνουν περισσότερη καταστολή της όξινης έκκρισης του στομάχου.
O οισοφάγος Barrett eίναι η αλλαγή που υφίσταται ο ιστός που εντοπίζεται στο κάτω τμήμα του οισοφάγου, συνήθως σαν αποτέλεσμα από επαναλαμβανόμενη καταστροφή του εσωτερικού του οισοφάγου.
Η κυριότερη αιτία είναι η μακροχρόνια γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση των όξινων υγρών του στόμαχου.
Αλλαγές στον ιστό του οισοφάγου μπορούν να αποτελέσουν την πρόδρομη κατάσταση που θα εξελιχθεί σε καρκίνωμα γνωστό σαν “αδενοκαρκίνωμα”.

Η διάγνωση τόσο του Barrett όσο και του βαθμού δυσπλασίας που μπορεί να παρουσιάζει γίνεται μόνο με τη γαστροσκόπηση και λήψη βιοψιών.
Κατά τη γαστροσκόπηση ο ενδοσκόπος μπορεί να διαπιστώσει την παθολογική «γεωγραφία» της περιοχής του κατώτερου οισοφάγου με την αντικατάσταση του λευκωπού πλακώδους επιθηλίου από το κυλινδρικό επιθήλιο του Barrett που έχει τη χαρακτηριστική ροζ απόχρωση του σολομού.
Η λήψη βιοψίας επιβεβαιώνει τη διάγνωση.
Τελευταία όμως υπάρχει μια στροφή στη στρατηγική αντιμετώπισης του οισοφάγου Barrett. Αντί να περιμένουμε πότε θα αναπτυχθεί υψηλόβαθμη δυσπλασία ή καρκίνος για να επέμβουμε, προτιμούμε να θεραπεύσουμε το Barrett είτε όταν υπάρχει μόνο χαμηλόβαθμη δυσπλασία. Με τη νέα ενδοσκοπική μέθοδο της ηλεκτροκαυτηρίασης του οισοφάγου Barrett με ραδιοσυχνότητες μπορούμε πρώιμα να παρέμβουμε θεραπευτικά, σχεδόν προληπτικά, διακόπτοντας τη φυσική πορεία μιας προκαρκινωματώδους κατάστασης.
Η θωρακική και η κοιλιακή κοιλότητα χωρίζονται η μία από την άλλη με ένα μυικό πεταλο, το διάφραγμα, υπεύθυνο για την αναπνοή μας. Ο οισοφάγος φτάνει μέχρι το στομάχι διαπερνώντας το διάφραγμα από ένα άνοιγμα, το οισοφαγικό τρήμα. Οι διαφραγματοκήλες συμβαίνουν όταν οι ιστοί που το σχηματίζουν αδυνατίσουν και το άνοιγμα μεγαλώσει, ώστε τμήμα του στομάχου ή και ολόκληρο περάσει μέσα στη θωρακική κοιλότητα. Κάθε παράγοντας που αυξάνει την ενδοκοιλιακή πίεση μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία διαφραγματοκήλης. Τέτοιοι παράγοντες μπορεί να είναι ο επίμονος βήχας ή έμετος, η εγκυμοσύνη, η άρση βάρους, αλλά και η έντονη δυσκοιλιότητα. Παχυσαρκία, γήρας και αδυνάτισμα των μυικών δομών και περιτονιών θέτουν τη βάση για την εκδήλωση μιας διαφραγματοκήλης. Υπάρχουν διαφόρων τύπων διαφραγματοκήλες, που μπορεί να οδηγήσουν σε διαφορετική συμπτωματολογία αλλά και αντιμετώπιση.

Μια διαφραγματοκήλη μπορεί να επιφέρει παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου. Αυτό συμβαίνει λόγω ανεπάρκειας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (της περιοχής που ο οισοφάγος ενώνεται με το στομάχι), εξαιτίας διαφοροποίησης της ανατομικής σχέσεώς του με το διάφραγμα. Φυσιολογικά ο σφιγκτήρας παρεμποδίζει την έξοδο του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο. Επίσης χαλαρώνει κάθε φορά που καταπίνουμε στερεά ή υγρά. Σε αυτές τις διαδικασίες σημαντικό ρόλο παίζει το διάφραγμα ενισχύοντας, με την εξωτερική πίεση που ασκεί, το ρόλο βαλβίδας του σφιγκτήρα. Έτσι, στη διαφραγματοκήλη, που ο σφιγκτήρας μπορεί να μετακινηθεί πάνω από το διάφραγμα, ελαττώνεται η λειτουργικότητα της βαλβίδας με τελικό αποτέλεσμα την αναγωγή γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο.Πως θα το καταλάβω;Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται στην ενήλικο ζωή. Μικρές σε έκταση διαφραγματοκήλες δεν προκαλούν ιδιαιτερα προβλήματα. Σε μεγαλύτερες, οι ασθενείς μπορεί να βιώσουν ενοχλήματα οφειλόμενα σε παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου προς τον οισοφάγο όπως, οπισθοστερνικό καύσο (αίσθημα καψίματος πισω από το στέρνο), ‘φούσκωμα’ μετά από τα γεύματα, ερυγές (ρεψίματα), αναγωγές. Πόνος στο στήθος αλλά και δυσφαγία (δυσκολία στην κατάποση), έντονη δυσφορία, αναιμία, αιμορραγία μπορεί να ακολουθήσουν κάποια διάβρωση του στομάχου ή και απόφραξη του οισοφάγου.Σε παρουσία συμπτωμάτων η επίσκεψη στον ιατρό είναι επιβεβλημένη για τη σωστή διάγνωση και φυσικά για την κατάλληλη θεραπεία. Βοηθήματα για τη διάγνωση είναι το βαριούχο γεύμα, το οποίο θα αναδείξει τον τύπο της βλάβης και η ενδοσκόπηση με την οποία μπορεί να ανιχνευτεί μια διαφραγματοκήλη αλλά και πιθανές βλάβες στον οισοφάγο και το στόμαχο.ΕπιπλοκέςΟι επιπλοκές μιας διαφραγματοκήλης σχετίζονται με τον τύπο της και μπορεί να αφορούν την παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου ή την είσοδο στη θωρακική κοιλότητα του ιδίου του στομάχου.Η οισοφαγίτις, η φλεγμονή δηλαδή του οισοφάγου λόγω ερεθισμού του από τα γαστρικά υγρά, είναι η πιο κοινή. Σε προχωρημένη έκφρασή της μπορεί να επιφέρει στενώσεις στον οισοφάγο αλλά και μεταπλασία (οισοφάγος Barrett) ή κακοήθη εξαλλαγή του επιθηλίου του (αδενοκαρκινωμα). Επίσης μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές από το αναπνευστικό η το λάρυγγα.Από την είσοδο του στομάχου στη θωρακική κοιλότητα μπορεί να παρουσιαστεί αιμορραγία, περίσφιξη, απόφραξη ή και στραγγαλισμός του οργάνου.ΘεραπείαΣυνήθως οι μικρές διαφραγματοκήλες αντιμετωπίζονται συντηρητικά με φαρμακευτική αγωγή ανάλογη με τα συμπτώματα.Σε περίπτωση που τα συμπτώματα είναι έντονα και η χορήγηση φαρμάκων δεν είναι ικανή να τα αντιμετωπίσει τίθεται θέμα χειρουργικής αποκατάστασης.Η συνηθέστερη επέμβαση για την αποκατάσταση της διαφραγματοκήλης και της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης (ΓΟΠ) είναι η θολοπλαστική κατά Nissen..- Το χειρουργείο πραγματοποιείται Λαπαροσκοπικά- Γίνεται υπό γενική αναισθησία.- Η Διάρκεια του χειρουργείου είναι περίπου 1ώρα.- Η νοσηλεία στο νοσοκομείο είναι ελάχιστη- Ελάχιστος είναι και ο μετεγχειρητικός πόνος.Άμεση επιστροφή στην καθημερινότητα.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μία συχνή πάθηση του πεπτικού συστήματος.
Αυτό που συμβαίνει είναι παλινδρόμηση του γαστρικού οξέος από το στομάχι προς τον οισοφάγο.
Το τοίχωμα του στομαχιού είναι έτσι κατασκευασμένο ώστε να μη διαβρώνεται από το οξύ που χρησιμεύει στη διάσπαση των τροφών. Όμως ο οισοφάγος δεν έχει προστασία γιά αυτό το οξύ και έτσι ερεθίζεται όταν έρχεται σε επαφή μ’ αυτό. Γιά να αποφεύγεται αυτή η επαφή υπάρχει ένας μυς, ο γαστροοισοφαγικός σφιγκτήρας, ο οποίος λειτουργεί σαν βαλβίδα ώστε να επιτρέπει τη ροή των τροφών προς το στομάχι αλλά να απαγορεύει την παλινδρόμηση γαστρικού οξέος από το στομάχι προς τον οισοφάγο.
Στους ασθενείς που έχουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ο σφιγκτήρας αυτός δεν λειτουργεί σωστά και έτσι το οξύ του στομαχιού παλινδρομεί προς τον οισοφάγο και τον ερεθίζει.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα αυτής της πάθησης είναι κάψιμο στο στήθος και αναγωγές τροφής.
Το κάψιμο στο στήθος συνήθως εκδηλώνεται στο κέντρο του θώρακα και μερικές φορές ανεβαίνει μέχρι το λαιμό.
Μερικές φορές οι άνθρωποι που έχουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση έχουν την αίσθηση ότι έχουν πολύ σάλιο στο στόμα τους. Άλλες φορές έχουν την αίσθηση ενός κόμπου στο πίσω μέρος του λαιμού.
Τέλος άλλοι άνθρωποι έχουν ένα συνεχή βήχα, πόνο στο λαιμό, βραχνάδα ή και άσθμα (δύσπνοια).
Θεραπεία
Ορισμένες τροποποιήσεις των συνηθειών σας έχουν μεγάλη σημασία γιά την θεραπεία:
- Αποφύγετε τροφές που επιδεινώνουν τα συμπτώματα της ΓΟΠ, όπως τα όξινα φαγητά, το οινόπνευμα, τη σοκολάτα, τα καφεϊνούχα ποτά, τις λιπαρές τροφές, το σκόρδο, τα κρεμμύδια και τη μέντα.
- Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα και μην τρώτε τίποτε 3-4 ώρες πριν να ξαπλώσετε.
- Χάσετε βάρος.
- Ανυψώστε το κεφάλι του κρεβατιού κατά μερικά εκατοστά (αυτό συνήθως επιτυγχάνεται τοποθετώντας ένα βιβλίο κάτω από τα πόδια του κρεβατιού που βρίσκονται προς το κεφάλι).
- Σταματείστε το κάπνισμα.
- Υπάρχουν ορισμένα φάρμακα τα οποία μειώνουν την οξύτητα του στομαχιού.
Εάν όλα τα παραπάνω δεν βοηθήσουν τότε υπάρχει το ενδεχόμενο χειρουργικής επέμβασης που θα θεραπεύσει τη ΓΟΠ.
Ο καρκίνος οισοφάγου εμφανίζεται όταν τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται στον οισοφάγο.
Ο καρκίνος ξεκινά από το εσωτερικό στρώμα του οισοφάγου και μπορεί να εξαπλωθεί στα άλλα στρώματα του οισοφάγου αλλά και να κάνει μετάσταση σε άλλα συνδεόμενα μέρη του σώματος, όπως το στομάχι.
Παρόλο που οι γιατροί δεν γνωρίζουν τι ακριβώς προκαλεί τον καρκίνο του οισοφάγου, έχουν επισημάνει ορισμένα στοιχεία που αποτελούνπαράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου όπως:
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ)
- Κάπνισμα ή άλλη χρήση του καπνού
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Οισοφάγος Barrett
Ο καρκίνος οισοφάγου είναι δύο τύπων, το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου και το επιθηλιακό καρκίνωμα.
- Το αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου σχετίζεται με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τον οισοφάγο τύπου Barrett’s.
- Το επιθηλιακό καρκίνωμα του οισοφάγου σχετίζεται με το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία προκαλεί βλάβες στον οισοφάγο.
Το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου παρουσιάζει παγκοσμίως μια δραματική αύξηση. Η αύξηση των περιστατικών αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου έχει σχέση με το σύγχρονο τρόπο ζωής και διατροφής και τη μάστιγα της παχυσαρκίας.
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για προσβολή από καρκίνο του οισοφάγου είναι:
- Το άρρεν φύλο
- Η αύξηση της ηλικίας
- Το κάπνισμα
- Η κατανάλωση αλκοόλ
- Η παχυσαρκία
- Η κακή διατροφή, ιδιαίτερα η διατροφή που είναι φτωχή σε φρούτα και λαχανικά
- Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και ο οισοφάγος τύπου Barrett’s.

Ωστόσο οι πλείστοι ασθενείς που έχουν τις εν λόγω παθήσεις δεν θα αναπτύξουν καρκίνο οισοφάγου, ιδιαίτερα όταν λάβουν την κατάλληλη θεραπεία.
Δυστυχώς ο καρκίνος οισοφάγου δεν προκαλεί σημεία ή συμπτώματα παρά μόνο σε προχωρημένα στάδια.
Τα συχνότερα σημεία και συμπτώματα είναι:
- Απώλεια βάρους
- Ανορεξία
- Κούραση
- Πόνος
- Δυσφαγία με δυσκολία κατάποσης και προτίμηση για μη στερεά φαγητά
- Πνευμονία
Το ιστορικό και η κλινική εξέταση από το γιατρό είναι τα βασικά και απαραίτητα για την απόφαση διενέργειας περαιτέρω εξετάσεων.
Σε περίπτωση που ο γιατρός υποψιάζεται σοβαρή πάθηση στον οισοφάγο μπορεί να ζητήσει τη διενέργεια των ακολούθων εξετάσεων:
- Ενδοσκόπηση για εξέταση του οισοφάγου, του στομαχιού (γαστροσκόπηση) και του δωδεκαδάκτυλου
- Βιοψία κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης του άνω πεπτικού συστήματος (οισοφάγος, στομάχι, δωδεκαδάκτυλο)
- Ακτινογραφία θώρακα
- Αξονική τομογραφία
- Μαγνητική τομογραφία
- Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων
- Αναλύσεις αίματος και κοπράνων
Η θεραπεία για τον καρκίνο του οισοφάγου εξαρτάται από τον εντοπισμό και την εξάπλωση της νεοπλασματικής νόσου.
Η χειρουργική επέμβαση προσφέρεται κυρίως όταν η νόσος είναι εντοπισμένη και δεν έχει ακόμη κάνει μεταστάσεις.
Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται για την εξολόθρευση των καρκινικών κυττάρων τόσο τοπικά, δηλαδή στην περιοχή που αναπτύχθηκε ο καρκίνος όσο και για τις μεταστάσεις.
Η ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιπρόσθετα από τη χειρουργική επέμβαση και τη χημειοθεραπεία.
Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μείωση του μεγέθους του όγκου και ανακούφιση από τις ενοχλήσεις των συμπτωμάτων.
Η ανακουφιστική θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα εναντίον του πόνου και διατροφική υποστήριξη.
Δυστυχώς η διάγνωση του καρκίνου του οισοφάγου γίνεται όταν αυτός φτάνει σε προχωρημένα στάδια.
Για αυτό το ποσοστό των ασθενών στους οποίους επιτυγχάνεται ίαση είναι πολύ χαμηλό.
Από τους ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου μόνο 10% επιβιώνουν στα 5 χρόνια μετά από τη διάγνωση.